In 2017 was het Stedelijk Museum Schiedam technisch failliet. De jaren erna moest de organisatie zichzelf opnieuw uitvinden en werd er financieel heel voorzichtig gehandeld. De fair practice code werd wel onderschreven maar vaak niet nageleefd. Na de komst van Irma Benliyan in 2023 veranderde dat. Hoewel de budgetten nog steeds beperkt waren, werd hantering van de fair practice code een grotere prioriteit.
Dat de dertig vaste medewerkers - samen goed voor 24,5 FTE – niet worden betaald volgens de museum cao is Benliyan een doorn in het oog. “Door twee jaar lang stevig te indexeren komt het betalingsniveau nu in de buurt en we hopen dit of volgend jaar definitief aansluiting te vinden met die cao. De honoraria voor museumdocenten zijn opgetrokken tot de normen van de beroepsvereniging BRAM. De stagevergoeding is naar €325 per maand gegaan voor een fulltime betrekking, maar we werken toe naar €500. En voor de opbouwploegen die vijf keer per jaar in totaal twaalf tentoonstellingen op- en afbouwen, hebben we een benchmark gedaan met onder meerdere musea.
In de onderhandelingen met gastcuratoren is nu meer sprake van wisselwerking. “Voorheen zeiden we: dit is het budget dat we hebben. Nu vragen we vaker een offerte en/of een uurtarief en het geschatte aantal uren. Het effect op de begroting is beperkt.”
“Voor de kunstenaars die werk tentoonstellen of nieuwe werk maken hanteren we het honoreringsmodel van het Mondriaan Fonds. Het materiaalbudget stemmen we onderling af. Daar spreken we een maximum bij af en overal moeten bonnen van worden bewaard. Wanneer iemand een kleine overschrijding heeft, doen we daar niet moeilijk over. En als het bedrag serieus moet worden opgehoogd, moet dat tijdig worden aangegeven - dan zoeken we samen naar een oplossing. Als het werk dan binnen drie jaar wordt verkocht, verwachten wij een kwart van de materiaalkosten terug. Daarbij gaan we uit van de eerlijkheid van de kunstenaar.”
De regeling over materiaalkosten wordt standaard onderdeel van de modelovereenkomst die het Stedelijk Museum Schiedam sluit met kunstenaars als zij nieuw werk maken. “Die is zo beknopt mogelijk”, vertelt Benliyan. “Er staan afspraken in over de aard van de opdracht, deadlines, planning en wanneer er gedeclareerd kan worden. De eerste factuur voor 20-25% van het totaalbedrag kan worden verstuurd bij ondertekening. Halverwege kan 50% worden gedeclareerd en het restbedrag bij oplevering van het kunstwerk.”
Het enige tarief dat bij Stedelijk Schiedam niet is verhoogd, is de vrijwilligersbijdrage. Sterker nog: die is in 2017 geschrapt en nooit teruggekeerd. “In ruil voor hun werk proberen we onze gidsen op zaal, kassamedewerkers en andere vrijwilligers kwalitatieve aandacht te geven. Iedere eerste donderdag van de maand is er een bijeenkomst waarin de vrijwilligers worden meegenomen in de programma’s die er zijn geweest en eraan komen. Ze krijgen toegang tot scholingstrajecten – onlangs hebben zich er tien aangemeld voor een omstanderstraining. Er is een jaarlijks uitje naar een ander museum, een kerstborrel met kerstpakket, en een cadeautje op Nationale Vrijwilligersdag. Het komende jaar proberen we het programma voor vrijwilligers nog extra vorm te geven.”